IA9100 – Nowe wymagania dla lotnictwa

IA9100 – jak zmienią się wymagania AS9100?

Rok 2026 będzie w pewnym sensie kluczowy dla Systemów Zarządzania Jakością. Z jednej strony spodziewać możemy się nowego wydanie ISO 9001:2026, z drugiej zaś pojawią się także inne aktualizacje. Wśród nich znajdzie się między innymi nowy standard IA9100, który zastąpi dotychczasową normę AS9100.

Jakich zmian zatem możemy się spodziewać i czy wszystko o nowej normie już wiadomo? Przekonajmy się.

Artykuł ten będzie na bieżąco aktualizowany wraz z pojawiającymi się zmianami i nowymi informacjami. Przejdźmy zatem do meritum. Miłej lektury!

W skrócie

Czytając ten artykuł dowiesz się:

• Co to jest IA9100 oraz czym różni się od AS9100
• Czy IA9100 to jedyny standard, dla którego zmieni się oznaczenie
• Jakie będą kluczowe zmiany w stosunku do AS9100 i czy możemy spodziewać się rewolucji

Co to jest IA9100?

IA9100 jest to standard definiujący wymagania dla Systemu Zarządzania Jakością firm produkcyjnych z branży lotniczej, obronnej i kosmicznej. Jego podstawą jest norma ISO 9001, która została rozszerzona o specyficzne zapisy. IA to akronim od anglojęzycznego International Standard.

Według zapowiedzi IAQG (International Aerospace Quality Group) norma IA9100 opublikowana zostanie w drugiej połowie 2026 roku.

Docelowo norma IA9100 zastąpi:

• AS9100
• EN9100
• JISQ9100

Sposób zarządzania konfiguracją w odniesieniu do nowego standardu na chwilę obecną nie został jeszcze określony. Możliwe są dwa rozwiązania:

• wydanie E zapewniając kontynuację dotychczasowej ścieżki
• wydanie NC lub A

Propozycja zmian do normy opublikowana została wyłącznie w formie prezentacji. Natomiast oficjalny projekt nie jest na chwilę obecną ogólnodostępny.

Jakościowiec teraz także na LinkedIn!

Czym różnią się IA9100, IA9110 oraz IA9120?

IAGQ podzieliło normy dla Systemu Zarządzania Jakością na trzy kategorie. Każda z nich dedykowana jest dla innego typu organizacji:

• IA9100 – dla firm produkcyjnych z branży lotniczej, obronnej oraz kosmicznej
• IA9110 – dla organizacji wykonujących usługi serwisowe dla lotnictwa (dawniej AS9110)
• IA9120 – dla dystrybutorów części z branży lotniczej, obronnej oraz kosmicznej (dawniej AS9120)

Jakie zmiany wprowadza IA9100?

Według zapowiedzi IAQG fundamentem normy IA9100 będzie ISO 9001:2026, który również wprowadza pewne zmiany do wymagań dla Systemu Zarządzania Jakością. Na chwilę obecną ISO 9001 jest na etapie projektu. Więcej o nim przeczytacie w artykule:

• ISO/DIS 9001:2026 – Co warto wdrożyć już teraz?

Poza zmianami wynikającymi z ISO 9001:2026 zakomunikowane zostały także pewne modyfikacje w odniesieniu do AS9100 D. Co ważne, analogicznie jak w przypadku ISO 9001 struktura normy IA9100 pozostanie bez zmian. Poniżej omówimy wyłącznie te rozdziały, w których planowane są zmiany.

Warto wiedzieć! Rozdziały opisane jako zmiana nieoficjalna bazują na projekcie zmian ISO 9001:2026 natomiast nie zostały na chwilę obecną wyszczególnione przez IAQG.

Rozdział 4 – Kontekst organizacji (zmiana nieoficjalna)

Zadaniem organizacji będzie zbadanie czy zmiany klimatyczne mogą być traktowane jako istotna kwestia. Dodatkowo będzie ona musiała także przeanalizować wymagania zainteresowanych stron odnoszące się do zmian klimatu.

Rozdział 5 – Przywództwo

Zmiany planowane do rozdziału 5 są ściśle powiązane z ISO 9001:2026. Kierownictwo organizacji będzie zobowiązane promować kulturę jakości oraz postępowanie etyczne.

Możliwe rozwiązania:

• zapewnienie okresowych szkoleń dla personelu
• ustanowienie przedstawiciela etycznego jako oficjalnego kanału zgłaszania istniejących problemów

Rozdział 6 – Planowanie (zmiana nieoficjalna)

Analiza ryzyka i możliwości zostanie rozdzielona na dwie osobne kwestie.

Rozdział 7 – Wsparcie

Uszczegółowione zostaną wymagania odnoszące się do pkt. 7.1.5 Zasoby do monitorowania i pomiarów. Wprowadzona zostanie nota definiująca możliwość oceny zmienności systemu pomiarowego poprzez:

• MSA
• Gage R&R
• Analizę atrybutową

Drugą kwestią będzie wyjaśnienie, że rejestr może być traktowany jako lista wyposażenia do monitorowania i pomiarów.

Bezpieczeństwo informacji

Rozdział 7 rozszerzony zostanie o punkt 7.1.7 Bezpieczeństwo informacji. Rolą organizacji będzie planowanie, wdrażania i nadzorowanie środków związanych z bezpieczeństwem informacji.

Możliwe rozwiązania:

• wdrożenie wymagań ISO/IEC 27001 – Systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji – Wymagania
• ustanowienie polityki związanej z bezpieczeństwem danych wliczając w to kanały dystrybucji między użytkownikami wewnątrz organizacji a także komunikację z klientami i dostawcami
• zapewnienie okresowych szkoleń na temat bezpieczeństwa informacji

Udokumentowane informacje

Organizacja będzie zobowiązana zdefiniować, wdrożyć a także utrzymywać procesy związane z ochroną danych elektronicznych.

Możliwe rozwiązania:

• okresowy back-up danych
• przypisanie odpowiednich ról związanych z dostępem a także zmianą danych
• uwzględnienie procesów ochrony danych elektronicznych w planie audytów wewnętrznych

Rozdział 8 – Działania operacyjne

Nota odnosząca się do pkt. 8.1 a. rozszerzona zostanie o bezpieczeństwo informacji oraz ochronę danych. Kolejną kwestią będzie także rozszerzenie noty w pkt. 8.1 b. odnoszącej się do stosowania technik statystycznych także przez dodanie:

• MSA
• Plan kontroli

Planowanie operacyjne zostanie także rozbudowane o działania związane z zapobieganiem, wykrywaniem i minimalizowaniem ryzyka występowania ciał obcych oraz uszkodzeń przez nie powodowanych (FOD).

Ostatnią zmianą do pkt. 8.1 będzie dodanie nowej noty odnoszącej się do APQP, jako przykładowej metody pozwalającej na planowanie operacyjne i nadzór.

Bezpieczeństwo wyrobu

Wymagania związane z bezpieczeństwem wyrobu będą w znaczący sposób przebudowane. Elementy, które dotychczas znajdowały się w nocie staną się wymaganiami. Punkt ten rozszerzony zostanie także o dodatkowe zapisy.

Możliwe rozwiązania:

• promowanie kultury błędu
• podnoszenie świadomości personelu na temat bezpieczeństwa wyrobu poprzez okresowe szkolenia
• wdrożenie okresowych audytów związanych z bezpieczeństwem wyrobu

Podrobione części

Analogiczna zmiana wprowadzona zostanie także w przypadku części podrobionych, gdzie zapisy z noty staną się wymaganiami.

Możliwe rozwiązania:

• produkty powinny być zamawiane wyłącznie ze sprawdzonych i zatwierdzonych źródeł
• zapewnienie szkoleń związanych z częściami podrobionymi m.in. dla pracowników działu zakupów, kontroli wejściowej, kontroli ostatecznej i logistyki
• stosowanie planów kontroli

Planowanie projektowania i rozwoju

Planowana zmiana związana jest z podziałem działań odnoszących się do projektowania i rozwoju, która teraz stanie się obowiązkiem dla każdej organizacji projektującej.

Nadzór nad procesami, produktami i usługami dostarczanymi z zewnątrz

Punkt 8.4.2 Typ i zakres nadzoru rozszerzony zostanie o notę umożliwiającą zdalną inspekcję oraz audyty. Dodatkowo w pkt. 8.4.3 Informacje do dostawców zewnętrznych dodany zostanie wymóg komunikowania poziomu nadzoru nad bezpośrednimi dostawcami jak i poddostawcami.

Możliwe rozwiązania:

• dodanie do zamówienia lub powiązanego dokumentu metod akceptacji wyrobu lub usługi

Weryfikacja procesu produkcyjnego

Zmieniona zostanie struktura wymagania, aby podkreślić, że weryfikacja procesu produkcyjnego powinna być realizowana w większym zakresie niż wyłącznie jako Kontrola Pierwszej Sztuki (FAI).

Możliwe rozwiązania:

• wdrożenie audytów produktu
• analizowanie ryzyka odnoszącego się do danego procesu

Rozdział 9 – Ocena wydajności

Wprowadzane zmiany związane będą z audytem wewnętrznym. Nota odnosząca się do wskaźników wydajności stanie się wymaganiem. Co więcej, program audytów powinien brać pod uwagę także ryzyko.

Możliwe rozwiązania:

• przegląd i aktualizacja procedury odnoszącej się do audytu wewnętrznego
• planowanie audytów bazując także na ocenie wskaźników

Rozdział 10 – Doskonalenie

Jedyną zmianą będzie dodanie noty do pkt. 10.3 Ciągłe doskonalenie odnoszącej się okresowej oceny dojrzałości Systemu Zarządzania Jakością oraz ustanowienia celów związanych z doskonaleniem.

Lubisz czytać Jakościowca przy kawie? Wesprzyj rozwój portalu.

5 zł 10 zł 15 zł

Podsumowanie

IA9100 to norma określająca wymagania dla Systemu Zarządzania Jakością w organizacjach produkcyjnych z branży lotniczej, obronnej i kosmicznej. W drugiej połowie 2026 roku zastąpi ona dotychczasowy standard AS9100.

Fundamentem dla IA9100 jest ISO 9001:2026, którego wymagania rozszerzone zostaną o zapisy specyficzne dla lotnictwa, obronności i kosmonautyki. Struktura standardu nie ulegnie zmianie i bazować będzie na wstępie oraz 10 rozdziałach. Analogicznie jak to ma miejsce w przypadku ISO 9001.

Do kluczowych zmian zaliczyć możemy:

• kulturę jakości i postępowanie etyczne
• bezpieczeństwo informacji
• ochronę danych
• bezpieczeństwo wyrobu (rozszerzenie wymagań)
• części podrobione (rozszerzenie wymagań)
• nadzór nad dostawcami

A Ty jak uważasz? Czy proponowane przez IAQG zmiany są dobrym kierunkiem zmian? A może spodziewałeś się czegoś zupełnie innego? Na pewno na ostateczny kształt zmian przyjdzie nam jeszcze poczekać. Jednak nie spodziewajmy się rewolucji w stosunku do już opublikowanych informacji. Do zobaczenia w następny poniedziałek!

FAQ, czyli najczęściej zadawane pytania