Akredytacja Nadcap (1/5) – wprowadzenie do programu

Jak uzyskać akredytację Nadcap?

Słowo Nadcap na dobre zagościło już w słowniku pracowników branży lotniczej. Mało kto jednak wie, że podobnie jak laser, NADCAP w rzeczywistości jest angielskim skrótem od National Aerospace and Defense Contractors Accreditation Program. A właściwie to był, bowiem wraz z rozwojem programu sam skrót zastąpiono nazwą branżową Nadcap. Co ważne, nie jest to ani firma ani żadna inna organizacja, jak można przeczytać w niektórych branżowych opracowaniach, lecz jak sama nazwa wskazuje Nadcap jest to program akredytacyjny. Administrowany jest on przez amerykańskie stowarzyszenie non-profit – Performance Review Institute (PRI).

Zaczynamy cykl materiałów poświęconych Nadcap. Dowiecie się nie tylko jak ważne jest posiadanie samej akredytacji, ale również przeanalizujemy przypadki, gdy nie zawsze ma ona sens. Przejdziemy również krok po kroku przez każdy etap ubiegania się o akredytację. Będzie to istotny materiał szczególnie dla inżynierów jakości oraz inżynierów procesów specjalnych, którzy są zaangażowani w proces akredytacji. Może być pomocny także dla studentów i przyszłych kandydatów do pracy w branży lotniczej. W części pierwszej poznacie między innymi historię programu, ogólne zasady jego działania, czy też jego dokumentację – procedury, formularze oraz listy kontrolne. W wielu miejscach celowo unikniemy tłumaczenia na język polski, bowiem niektóre z nazw mogłyby brzmieć dziwnie, lub niekiedy nawet ironicznie. Miłej lektury!

W skrócie

Czytając ten artykuł dowiesz się:

• Czym jest Nadcap, jaka jest jego historia oraz kto jest administratorem programu.
• Jak wygląda struktura dokumentacji programu.
• Jakie procesy mogą zdobyć akredytację Nadcap oraz jak uzyskać dostęp do wymagań.
• Jakie są role i obowiązki związane z procesem akredytacji.
• Jak prezentują się statystyki dotyczące akredytacji poszczególnych procesów.

Ten materiał stanowi pierwszą część cyklu poświęconego akredytacji Nadcap. W jego ramach ukazały się również cztery kolejne części:

• Planowanie auditu Nadcap (2/5) – jak to zrobić krok po kroku
• Przygotowania do auditu Nadcap (3/5) – audit wstępny
• Audit Nadcap (4/5) – jak wygląda i co jest weryfikowane
• Działania po audicie Nadcap (5/5) – jak zamknąć niezgodności

Historia Nadcap

Początki programu sięgają roku 1990 kiedy to Society of Automotive Engineers (obecnie SAE International) skupiające w swoich szeregach przedstawicieli największych firm z branży lotniczej i obronnej utworzyło Nadcap oraz jednocześnie powołało Performance Review Institute, w celu jego nadzorowania. Głównym założeniem programu było opracowanie niezależnego systemu nadzoru nad dostawcami, który swoim zakresem obejmowałby między innymi procesy specjalne. Największe organizacje doszły do wniosku, że bazując na podobieństwie wymagań pomiędzy poszczególnymi firmami możliwe jest stworzenie takiego rozwiązania, które pozwoliłoby zredukować ilość przeprowadzanych auditów. Byłoby to z korzyścią zarówno dla samych organizacji w znacznym stopniu redukując koszty jak i dla dostawców, którzy zamiast skupiać się na kolejnym z kolei audicie klienta więcej czasu mogliby poświęcić na zapewnienie zgodności oferowanych procesów.

Pierwszym procesem nadzorowanym przez Nadcap były Badania Nieniszczące (Non-Destructive Testing). W 1994 roku grupa ta poszerzona została dodatkowo o Obróbkę Cieplną (Heat Treat), Spawanie (Welding), Procesy Chemiczne (Chemical Processing), Pokrycia (Coatings) oraz Laboratoria materiałowe (Material Testing Laboratories). Od 1995 dzięki utworzeniu PRI Registrar możliwe jest certyfikowanie Systemu Zarządzania Jakością według wymagań AS 9100 (Aerospace Quality System).

W późniejszych latach, aby zaspokoić potrzeby innych branż utworzono także trzy inne programy:
– Transportation & Power Generation (TPG) – obejmujący swoim zakresem dostawców procesów specjalnych z branży transportowej oraz producentów urządzeń do wytwarzania energii.
– MedAccred – program dedykowany między innymi dla producentów sprzętu medycznego.
– CAAP – dedykowany dla dystrybutorów i mający na celu minimalizację ryzyka występowania części podrobionych.

Główna siedziba PRI znajduje się w Warrendale – niewielkim mieście na obrzeżach Pittsburgha. Natomiast biura regionalne zlokalizowane są w Londynie, Pekinie oraz japońskim Aichi.

Dokumentacja programu Nadcap

Program zbudowany jest w oparciu o procedury, formularze oraz listy kontrolne (z ang. potocznie zwane check-lista’mi). Aby w pełni rozumieć zasady działania programu konieczne będzie zaznajomienie się z wszystkimi dotyczącymi nas dokumentami, tak aby w razie konieczności sprawnie się między nimi poruszać. Nadrzędnym, dla wszystkich programów administrowanych przez PRI jest procedura PD 1000 opisująca podstawowe założenia, w tym role i odpowiedzialności. Bardziej potrzebne dla nas informacje znajdziemy w PD1100 – procedurze, która szczegółowo opisuje wymagania dla Nadcap. Oba wspomniane dokumenty oznaczone są symbolem PD od „Program Document”.

Poza wspomnianymi procedurami opisanymi jako PD jest jeszcze bardziej szczegółowa grupa oznaczona jako OP – „Operating Procedure”. To nic innego jak procedury operacyjne. W sumie jest to 25 dokumentów o numerach od OP1101 do OP1125. Wśród nich znajdziemy procedury szczegółowo opisujące definicje, proces auditu, jego planowanie, czy też zasady dotyczących długości ważności akredytacji.

Kolejnym elementem są formularze. Na potrzeby programu podzielono je na osiem grup oznaczonych literami:
– a form – Auditor Category – dedykowane dla auditorów
– i form – Internal Operations Category – dotyczące wewnętrznych działań operacyjnych
– m form – Membership Category – formularze dedykowane dla NMC (Nadcap Management Counsil), Supplier Support Committee (SSC), Task Group (TG)
– o form – Onbording Auditors Category – przeznaczone dla nowych auditorów
– p form – Subscribers Category – przeznaczone dla firm, które mają kategorię Subscriber (szczegółowo omówione zostanie to w dalszej części tekstu)
– q form – Audit Quotation Request Category – formularze niezbędne do uzyskania wyceny za audit
– s form – Scheduling Category – formularze dotyczące planowania auditu
– t form – Task Groups Category – dedykowane dla Task Group (analogicznie jak w przypadku Subscriber grupa ta będzie omówiona w dalszej części tekstu).

Listy kontrolne – kryteria auditu Nadcap

Ostatnią grupą dokumentów są tzw. check-listy, czyli kryteria auditu Nadcap. Oznaczone są one symbolem AC – ang. Audit Criteria. Z punktu widzenia dostawcy są to najważniejsze dokumenty, bo też najwięcej czasu poświęcimy na pracę nad nimi. Nie wątpliwie zaletą programu Nadcap jest to, że mamy kompletny zestaw pytań opisujący poszczególne wymagania, które będą w późniejszym czasie weryfikowane przez auditora. Na etapie przygotowań do auditu, jako dostawcy, będziemy musieli przeprowadzić audit wstępny według jednej a częściej kilku list kontrolnych. Szczegółowo proces ten omówimy w części 3. Przygotowania do auditu Nadcap.

Poniżej podział procesów nadzorowanych przez Nadcap z przypisaną grupą kryteri auditu:
AC7000 – Nadcap General Requirements – Wymagania ogólne program Nadcap
AC7131 – Additive Manufacturing – Produkcja addytywna np. druk 3D
AC7135 – Aero Structure Assembly – Montaż struktur lotniczych
AC7004/AC7005 – Aerospace Quality System – System Jakości w przemyśle lotniczym
AC7108 – Chemical Processing – Procesy chemiczne
AC7109 – Coatings – Pokrycia jak np. HVOF, Plasma
AC7118 – Composites – Kompozyty
AC7126 – Conventional Machining as a Special Process – Obróbka konwencjonalna jako proces specjalny np. szlifowania powłok
AC7115 – Elastomer Seals – Uszczelnienia elastomerowe
AC7119 – PB / AC7120 – PBA / AC7121 -CHA – Electronics – Elektronika
AC7150 – First Article Inspection – Kontrola pierwszej sztuki
AC7112/AC7123 – Fluid Distribution Systems – Systemy dystrybucji płynów
AC7102 – Heat Treating – Obróbka cieplna
AC7101/AC7006 – Materials Testing Laboratories – Laboratoria materiałowe
AC7130 – Measurement & Inspection – Pomiary i kontrola
AC7140 – Metallic Materials Manufacturing – Produkcja materiałów metalicznych np. kucie, odlewanie precyzyjne
AC7116 – Nonconventional Machining – Obróbka niekonwencjonalna np. EDM, ECM
AC7114 – NonDestructive Testing – Badania nieniszczące
AC7124 – Non Metallic Materials Manufacturing – Produkcja materiałów niemetalicznych
AC7122 – Non Metallic Materials Testing – Testowanie materiałów niemetalicznych
AC7200 – Sealants – Uszczelniacze
AC7117 – Surface Enhancement – Umacnianie powierzchniowe np. kulowanie
AC7110 – Welding – Spawanie

eAuditNet – dostęp do programu Nadcap

Kolejną ważną rzeczą jest sam dostęp zarówno do wyżej wymienionej dokumentacji Nadcap jak i do zarządzania samymi auditami. Możliwy jest on poprzez system eAuditNet. Aby uzyskać dostęp konieczna jest rejestracja. Każdy zarejestrowany użytkownik musi być przypisany do firmy będącej lub starającej się o udział w programie. Po zalogowaniu będziemy mieli dostęp do naszych auditów – historycznych oraz planowanych. Znajdziemy tam szczegóły dotyczące ceny auditu, auditora, wyniku auditu, prowadzonych działań korekcyjnych i korygujących, czy też uzupełnionych list kontrolnych. Każdy audit zawiera “Job Tracker”, dzięki któremu będziemy mieli wgląd w szczegóły dotyczące auditowanych procesów, wliczając w to: numer części, specyfikację, klienta, Subscribera, operatora a nawet numer maszyny.

Innymi dość ciekawymi narzędziami są:
QML – Qualified Manufacturers List – lista wszystkich akredytowanych firm
QPL – Qualified Products Listing – lista kwalifikowanych produktów np. uszczelek elastomerowych

Oba narzędzia są dość ciekawymi rozwiązaniami ułatwiającymi nam pracę. QML, gdy na przykład poszukujemy dostawcy konkretnego procesu. Dla każdej firmy mamy wówczas dostęp nie tylko do listy posiadanych akredytacji, ale również i specyfikacji, czy też list kontrolnych, które były ujęte w zakresie ostatniego auditu. Natomiast QPL posłuży nam jeśli chcemy znaleźć źródło produktów kwalifikowanych takich jak na przykład: systemy farb, uszczelki, uszczelniacze, smary stałe czy też smarowniczki.

Kto jest zaangażowany w proces auditu Nadcap?

Z punktu widzenia samego auditu musimy wyróżnić kilka ról. Są to:
– auditowany (Auditee), czyli organizacja, która może mieć kategorię dostawcy lub Subscriber’a i która również stara się o uzyskanie lub też przedłużenie akredytacji Nadcap. Audit odbywa się w siedzibie auditowanego.
– auditor (Auditor) – jest to osoba, której zadaniem jest weryfikacja danego procesu pod kątem spełnienia wymagań. Audit Nadcap przeprowadzany jest przez jedną osobę, za wyjątkiem sytuacji, gdy jednym z auditorów jest osoba szkoląca się. W takim wypadku w audicie uczestniczą dwie osoby. Wymaga to jednak zgody auditowanego. W audicie może uczestniczyć jeszcze obserwator, będący niezależnych przedstawicielem Subscriber’a. Jego rola ogranicza się jednak do oceny pracy auditora.
– Staff Engineer – jest to osoba prowadząca proces działań korekcyjnych i korygujących. Każda niezgodność wymaga przedłożenia odpowiednich działań, które następnie są rozpatrywanego przez tą osobę. Staff Engineer również akceptuje niezgodności i przekazuje wraz z całą dokumentacją dotyczącą auditu w celu oceny przez Task Group.
– Task Group – w dosłownym tłumaczeniu jest to grupa zadaniowa, indywidualna dla każdej grupy procesów jak procesy chemiczne, czy obróbka cieplna. Składa się z przedstawicieli dostawców oraz Subscriber’ów. Jej celem jest ocena procesu auditu. Zadaniem Task Group jest również opracowywanie list kontrolnych.
– Subscriber – Są to największe firmy z branży lotniczej i obronnej spełniające wymagania procedury PD1100. Wśród nich znajdziemy na przykład wymóg posiadania zaplecza inżynierskiego zdolnego tworzyć własne specyfikacji dla procesów specjalnych. Przedstawiciele Subscribera posiadają wgląd w kompletne dane auditowe dla wszystkich akredytowanych dostawców.

Spotkania Nadcap

Trzy razy do roku w formie stacjonarnej odbywają się spotkania wszystkich Task Group. Mogą wziąć w nich udział również przedstawiciele dostawców oraz Subscriber’ów. Spotkania odbywają się w Europie, Ameryce Północnej a także w Azji. Aby w nich uczestniczyć konieczna jest wcześniejsza rejestracja. Podczas spotkań poszczególnych Task Group omawiane są różne problemy, nowe wymagania a także propozycje zmian. Same spotkania są doskonałym sposobem na wymianę doświadczeń oraz na nawiązanie kontaktów z potencjalnymi klientami, czy też dostawcami. Co ciekawe sesje organizowane w Ameryce Północnej cieszą się dużo większym zainteresowaniem niż te, które odbywają się w Europie. Częściowo fakt ten wynika z dużej tradycji programu oraz znaczącej liczby akredytowanych firm w tamtym rejonie świata. Część spotkań jest typu zamkniętego, w których uczestniczyć mogą wyłącznie członkowie Task Group oraz Subscriberzy. Wówczas omawiane są kwestie organizacyjne jak na przykład oceny auditorów.

Ilu dostawców posiada akredytację Nadcap?

W 1990 roku, gdy wystartował program odbyło się raptem pięć auditów. Aktualnie taka liczba auditów może dotyczyć jednej firmy. Zależy to oczywiście od kompleksowości oraz różnorodności dostarczanych produktów, a także od… wyników uzyskanych podczas poprzednich wcześniejszych auditów. O tym jednak przeczytacie w części 5. Działania po audicie Nadcap. Natomiast według danych Performace Review Institute obecnie każdego roku odbywa się obecnie około 6000 auditów. Liczba ta pokazuje w jak fenomenalny sposób rozwinął się program na przestrzeni ponad 30 ostatnich lat.

W momencie publikacji tego artykułu na całym świecie jest 4390 firm, które posiadają chociaż jedną akredytację Nadcap. Wracając do wątku spotkań Nadcap oraz frekwencji na spotkaniach odbywających się w Pittsburghu warto podkreślić, że aż 2058 spośród tych organizacji znajduje się na terenie Stanów Zjednoczonych. Daje to ogromne możliwości rozwoju oraz dostęp do konkurencyjnych źródeł procesów. Dla porównania drugim w kolejności krajem z największą ilością akredytacji jest Wielka Brytania, gdzie znajduje się 354 firmy należące do programu. Warto oczywiście pamiętać, że powierzchnia samych Stanów Zjednoczonych jest ponad 40-krotnie większa co siłą rzeczy ma ogromny wpływ na zagęszczenie uczestników programu Nadcap. Kolejnymi krajami w kolejności są:
3. Chiny – 329
4. Francja – 241
5. Włochy – 157
6. Japonia – 148
7. Indie – 133
8. Hiszpania 126
9. Kanada – 124
10. Niemcy – 102
11. Meksyk – 100
12. Korea Południowa – 65
13. Polska – 43
14. Tajwan – 41
15. Singapur – 37

W sumie w programie uczestniczą firmy z 51 krajów. Swoich przedstawicieli mają również Kazachstan, Pakistan, Gruzja czy Grecja – gdzie znajduje się po jednej akredytowanej firmie.

Badania Nieniszczące (NDT) są obecnie najpopularniejszym procesem spośród wszystkich dostępnych w programie. Aktualnie na całym świecie znajduje się 2087 akredytowanych firm, z czego najwięcej oczywiście w Stanach Zjednoczonych – 816. Firmy posiadające akredytację dla Badań Nieniszczących znajdują się w 49 z 53 krajów uczestniczących w programie. Drugą najpopularniejszą akredytacją są procesy chemiczne (CP) z liczbą 1733. Co ciekawe w przypadku Stanów Zjednoczonych liczba firm jest zbliżona i wynosi 811, zaś proces ten jest dostępny 44 krajach. Podium zamyka obróbka cieplna (HT) z liczbą 1401 akredytacji dostępnych w 40 państwach. Popularność kolejnych procesów, jeśli tak można napisać, przedstawia się następująco:
4. Spawanie (WLD) – 941 akredytacji
5. System Jakości w lotnictiwe (AQS) – 912
6. Laboratoria materiałowe (MTL) – 472
7. Obróbka niekonwencjonalna (NM) – 456
8. Obróbka powierzchniowa (SE) – 334
9. Kompozyty (COMP) – 303
10. Pomiary i kontrola (MI) – 268
11. Pokrycia (CT) – 228
12. Obróbka konwencjonalna jako proces specjalny (CMSP) – 142

Dla porównania na przeciwległym biegunie znajdują się takie procesy jak chociażby Produkcja addytywna (AM) z raptem sześcioma akredytacjami na całym świecie.

A jakim zainteresowaniem cieszą się pozostałe programy administrowane przez PRI? Niestety, na chwilę obecną niezbyt dużym, zwłaszcza jeśli porównamy go z Nadcap. TPG to aktualnie 150 akredytacji, z czego najwięcej, bo aż 74 w dziedzinie badań nieniszczących (NDT). TPG jest aktualnie najbardziej popularne w Chinach, gdzie znajduje się 50 akredytowanych organizacji. MedAccred to 66 akredytacji, zaś CAAP jako najmłodszy program raptem 5.

Nadcap w Polsce

Na koniec przyjrzyjmy się statystykom dotyczącym akredytowanych organizacji na terenie naszego kraju. Jak wspomnieliśmy, aktualnie w Polsce znajdują się 43 takie podmioty, z czego ponad połowa a dokładniej 24 na terenie województwa podkarpackiego. W sumie nic dziwnego jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że właśnie w Rzeszowie znajduje się siedziba stowarzyszenia Dolina Lotnicza, które zrzesza organizacje działające w branży lotniczej.

Do firm, które mogą się pochwalić największą liczbą akredytacji zaliczamy oba oddziały Goodrich Aerospace Poland zlokalizowane w Krośnie i w podrzeszowskiej Tajęcinie. Dostawca podwozi lotniczych jest częścią Collins Aerospace wchodzącej w skład Raytheon Technologies – jednej z największych firm z branży lotniczej i obronnej na świecie. Obie placówki posiadają akredytacje dla badań nieniszczących, obróbki cieplnej, procesów chemicznych, pokryć, umacniania powierzchniowego, obróbki konwencjonalnej, oraz pomiarów i kontroli. Wśród innych akredytowanych podmiotów możemy znaleźć również producenta silników lotniczych – Pratt & Whitney Rzeszów, Gardner Aerospace z siedzibą w Mielcu i Tczewie, Avio Polska, Aero Gearbox International Poland, czy też kuźnię ATI ZKM Forging.

Na zakończenie…

Za nami wprowadzenie do programu Nadcap, w którym poznaliśmy jego historię, dokumentację a także statystyki dotyczące akredytowanych firm. W następnej części skupimy się na planowaniu auditu oraz podstawowych wymaganiach, które są niezbędne do spełnienia, aby w ogóle myśleć o ubieganiu się o akredytację. Mam nadzieję, że powyższy wpis pozwolił Wam zaznajomić się z tematyką programu i odpowiedział na Wasze pytania. Czekam na Wasze przemyślenia, pytania oraz opinie w komentarzach. Do zobaczenia w drugiej części!